Mapugsanon kaayo ug morag di puydeng balibaran ang panuktok nga namukaw nako. Mora bag panuktok ni Nanay kaniadto dihang buot na kong kitkiton sa ngipon sa balaod adtong dugay nang katuigan sa akong pamagdoy-bagdoy sa aseras sa Bogo sa ikaduha na nakong kadunggab. Polis toy akong gibirahan kay unsaong gikabit man sad ini si Christie, akong uyab. Buhi ang polis pero nadugay-dugay gyod nuon sa ospital kay lawom-lawom man gyod ang akong pagkahansak sa ayspik. Gipasibat kong Nanay lighot sa kosina nga tapot-lawas ra ang sinina nga dala. Nakaabot kog Siyudad sa Cebu, usa ka gabiing nag-ininday ang ulan. Wa koy kasayoran asa ang akong rumbo. Nagkasaag-saag ko sa pundok sa mga eskuwater, gigukod og daghang iro, ug sa kalisang, gihatod ko sa kitiw kong mga lakang nganhis ganghaan sa Alibangbang— ang dapit nga akong nahimutangan karon— ang dapit sa mga suga, sa pinugngang mga yagubyob, sa dapit nga andam mosapupo sa duas nga mga lawas. Gipasulod ko dinhi ni Tita Lolit nga nakatan-aw nga humod ang akong lawas sa singot ug habuhabo. Misaka-kanaog ang iyang panan-aw kanako; nangutana sa akong ngalan. Sa tan-aw niya nga mapuslan ko, gihunghongan ko niya nga naay trabaho dinhi, Brix, sayon ra. Bisan sa kabangis sa akong kasinatian, dugay-dugay sad kong nakat-on unsaon pagduyog sa awhag sa kagabhion; unsaon pagpukan sa pagbati sa kaulaw. Gikinahanglan nako ang kalig-on sa tanlag kay kini ang gipangayo sa kahigayonan. Nakakaplag kog paagi unsaon nga hinay-hinay kong mapatay ang panimatyag sa kaulaw. Ug ang akong mga gabii dinhi sa Alibangbang gipuno nako sa matam-is namong handomanan ni Christie: ang gakos ni Vivian mao si Christie, ang halok ni Jeng mao si Christie, ang sabakan ni Nene mao ang malamatong katam-is ni Christie nga andam modawat sa kagamhanan sa akong pagka lalaki... si Christie… si Christie…!Wa na ko kabalik sa amo kay, gawas nga wa na ko mahibawo kon hain na ron si Christie, segun sa akong nabalitaan gikan sa teks ni Sollano, gihanting sad kuno kos mga kabaro sa polis nga akong nadunggaban. Wa man sad ko kahibawog kinsa gyoy klaro nakong paryente. Patay na sad si Nanay, si Sollano lang gihapoy nagteks nako. Gusto kaayo kong mouli adto pero wa sad koy bisag taya na lang nga ikapamelite kay wa man ko pabaleha ni Tita Lolit kay menos kuno ang kita sa toro-toro adtong mga semanaha unsaong naatol man god kuno nga tingbayad sa pangape sa mga lispo. Aw, naa god unta tingaliy takwal si Tita Lolit pero nahadlok tingaling kagwang nga di na ko mopatim-aw, ako ra bay alas niyang torero. Bisag bato na kaayo ang akong kasingkasing, kay gipakubol lagi sa akong kalibotang gituyok-tuyokan, wa ko kapugngi ang pagtulo sa pipila ka lusok sa luha adtong gipadad-an kog piktyur sa paglubong ni Nanay; si Baydo nay nagpada kay matod pas iyang sulat (ambot diin kaha siya mahibawo sa akong adres), nadakpan man kunos Sollano unsaong nasakpan mang nangawat og kopras, ug naa na kuno ron magtikaw-tikaw sa BBRC. Gipapilit lang ni Baydo ang piktyur ni Nanay sa karton sa sigarilyong Fortune, ragbi pa gyod ang gigamit sa inatay. “Bay Brixieboy,” matod niya sa kataposang linya sa iyang sulat, “giibanan lang gyod nako, Bay, ang akong pangonsumo, gipapilit ining piktyur tawong Nang Saling. Luoy baya pod tawon imong nanay, Bay. Ikaw tawoy iyang gisigehag pangita adtong nakaadto kos inyo, nagpinal na imong nanay adto, niwang kaayo, iyang ubo grabe na kasaguysoy, mora nag ayroplano nga nangitag katugpahan.”
Unya nadungog na sad nako ang panuktok, mas kusog. “Sige na, Brix…!”
“O, Tita, naa na, kadyot lang kaayo.” Miagmod ko ug gilugod ang akong mga mata. Sus, bidang samoka gyod ning tiguwanga. Dili pa nuon kaayo edaran nis Tita Lolit pero ning dapit nga among nabalhogan, ang kuwarenta las-ay na, wa nay lana. Sa akong nasayran, karaan sad ning torera si Tita Lolit pero napromot lang pagka plor manedyer kay wa na may ganahang torero sa iyang bilbil nga mihuot sa iyang hawak; klaro kaayo kanang magtutakilid siyag parayeg sa tihik nga mga parokyano, bisag di na lang nako iapil ang dughan niyang gikurakot na sa katuigan— mga timailhan nga di matago sa baga kaayo niyang lipstik, meyk-ap, kiat nga bahakhak, tuskig nga bra ug girdol nga inutang niyag payb siks kang Shivaker Singh.
Sa iyang pagkadinalian karon, mora uroyg wa mahibawo nis Tita Lolit nga di lalim ning propesyon nga himoon natong puhunan ang atong pagka lalaki. Kining kabug-at iliso sa akong lawas, sa akong sabot, resulta na ni sa kakapoy gabii. Kada gabii man gong gitadlasan sa kahayag, gipistahan sa bigatlong mga mata ang akong kinatibuk-an, bisag di na lang nako hunahunaon nga dako kog purohang maestaring sa “Imbestigador” ni Mike Enriquez kon pananglit mokalit lag labad ang ulo sa mga parak. Nia pay Vivian, usa sa akong kauban sa trabaho, nga lupig pay anay nga nagkapasmo-pasmo kon mao nay makahuygog atake. Parehas lagi gabii.
Alas kuwatro na kong nakakatulog ganihang kaadlawon— aw, buntag na god to— kay dinha man god ang mga parokyanang matrona, maikog ko kon di pauyonan sa ilang rekwes, dugang pa kunog usa ka rawon. Ug kinsa man kunong toreroha ang moreklamo kon morag kompeti ang mga tagsingkuwenta, tagmanggatos, tagdosentos nga mag-ulan sa esteds nga gidalhap-dalhapan sa lawas namo ni Vivian inubayan sa pinong pagakpak, pinong yagubyog, agig abiba sa among trabaho, aber? Pero mao lagi, nagkinahanglan sad kog kapin sa oras nga kaligo— panglugod gyog tamas ginhawa— aron lang mabanlas ang isog kaayo, magpamilit nga baho sa singot ni Vivian nga parehas gyod ang kalang-og anang kasilyas nga gidili-dilian sa mga dyanitor. Hapit pod katunga sa akong bahin sa tip ang magasto sa alkohol ug sabon kay porbida sang bayhana nga di man lagi tawon makaon-kaon ang baho. Aw, manotbras sad baya unta pero mora gyog naay patayng ilaga sa iyang baba. Kanunay god ning libak-libakon si Vivian nilang Jeng, Nene ug uban pang mga torera nga bisan pa tingali kunog mahurot ang tanang sabon sa Gaisano, sa SM, ang tanang Colgate sa Seven Eleven… matay, di gyod tingali makatangtang sa espesyal nga ‘kahumot’ ni Vivian. Igo man lang sad tawong moyamiid si Vivian. “Aymog hinambog kay parehas ra tag dormitoryo didtos impiyerno,” moingon siya.
“Sige na, Brix! Bangon na, uy.” Giyugyog na usab sa pamukaw ang akong paghanduraw. Unya nabati nako ang nagkalayo nga tingog nga giduyogan sa nagkalayo sang sinagadsad sa lagmit dili-parehas-og-gitas-ong hayhil ni Tita Lolit. “Maayo nang magkaestorya una mo kay magsugod na ra ba ni siya ugma sa gabii.”
Mora tawon kog nahigmata gikang nakomatos. Kadtong duka nga nangapyot sa akong alimungawong mikalit lag kapanas. Nahinumdom ko. Miingon man diay tos Tita gahapon nga naa kunoy bag-ong narekrut niyang torera. Morag nindot ni da. Maayo na lang nga naa say kapailin-ilinan. Para nako, ang mga balita nga ingon niini mas importante pa kay sa pag-us-os sa presyo sa gasolinag bugas.
Lagsik kong mitimbakuwas ug gibuwanit ang boxer short; gipunit ang kaheta nga gisudlan sa akong gamit-pamarbas. Gitikos nako ang tualya ug migawas subay sa liko-liko, hagip-ot nga agianan nga, kon di ka suheto, upat ang posibilidad nga puydeng imong kasangkoan:
Una, lusot ni sa bodega (nga naay daghang kinamadang kahon sa beer) kon imong itukmod ang nipis nga bungbong nga naay gibandal sa unang torero nga gisundan nako: “Huy, gedili ang pagsoyop ug batu denhe. Ang masakpan, tuleon. — bay ordir: Tito Torero” nga klaro kaayong greyd wan ra tong tawhana kay taglugos man matul-id ang iyang sinuwatan;Ikaduha, kon subayon lang gyod nimo ang gamayng agianan balig upat ka liko sa wala ug duha sa tuo, ihatod kas gawas sa torohan agi sa emergency exit (nga ang ugsangan gisawo sa sim-ong nga dalan nga way ngalan, paingon ning dalana sa eskuwater nga naay daghang iro nga nanggukod nako niadto) kansang kataposang ang-ang dugay rang gikawat, gigabas sa mga batang mamaligyaayg puthaw;
Ikatulo, puydeng maoy imong lutsanan kon pananglit mosenyas ang bawnser didtos gamayng pultahan “dagan mo… dagan kay naay mga ‘ungo’!” nga ang buot niining ipasabot, naay raid, kay largo man nis dressing room nga misanga luyo sa ukab-ukab nga esteds (nga ang luyo naay kuspaw nang kalendaryo sa 2001, si Maui Taylor ang modelo pero mora nag lalaki tan-awon kay gidrowingan mag bungot ug sigarilyo ang iyang simod, ambot kinsay nagbinuang ini), mag-ilis dayog sinina nga gamay rag kalahian sa para pangluhod og kasal, por engkaso ba, kana lagi kon suwertehon;
Ikaupat, kon demalason, mao ra sad ni ang mohatod nimo sa presinto (kana kon di kabigay si Tita Lolit sa mga lispo), magtabon-tabon dayon sa imong nawong kay sigehan man sad lagig sunod-sunod sa kamera sa taga medya.
Gipislit nako ang hayag nga suga dihang nahitangka na ko sa hawanan sa torohan (kay duha may klase sa suga dinhi: una, ang hayag nga maoy pasigaon kon naay raid aron ingnon nga holsam among kalingawan; ikaduha, kining morag katulogon nga suga nga para sa tinuod gyod namong show).
Sa dihang mibuhagay ang kahayag ug mipuno sa mga suok-suok, usa ka babaye ang akong nakita kansang bukubuko giyungyongan sa taas ug itom nga buhok nga mahilomong naglingkod sa kinadaplinang lingkoranan. Morag nakuratan siya sa kalit nga pagbaha sa kahayag. Milingi siya nako ug mipahiyom— usa ka hilaw nga pahiyom.
“Pirs taymer ka?” wa gyod ko kapugong sa pagpangutana niya. Sa iyang paglingi, maoy akong nahimamat ang iyang katulogong mga mata. Mibutok-butok ang akong dughan sa di masabtang pagbati. Ikapangarbon baya ang iyang hitsura, lamang, natabonan sa iyang pamayhon nga klarong gibun-og sa kapalaran, gibunal-bunalan, gihimong biniyaan sa kahigayonan. Hinuon, di man sad puydeng dawaton ni Tita Lolit ang menos-menos rag dagway, si Tita pay kunhon. Apan gibati ko nga babaye siyang angay ipangigi ug busa, di angay ning dapita. Aw, hinuon, ako bitaw. Pero, ah, kapoy na sad kaayo nang sigeg hunahuna kon nganong nia ko dinhi. Basta lang god mabuhi. Nia ko dinhi kay sayon-sayon ra ang pagpakabuhi.
Giablihan ko ang kaheta ug misugod pagpamarbas nga wa sa hunahuna.
“Ah, kinahanglan ba gyod nga beterana ug beterano ta dinhi? Di ba ang gipangayo sa atong trabaho mao ra man ang pagpakita sa atong mga lawas, unya tsoksak dayon...” Milingiw siya ug may gikuot sa iyang bag. Nabati ko ang pagkagilkil sa unsay iyang nahinolan. Ug pagtunga sa de kolor niyang tudlo, nahabwa dala niini ang tukas-tukas nga salamin nga morag gikan sa nabaseyo, karaang pressed powder kit. May gikuot siyag usab sa gamayng bolsa sa bag: gamayng silindro sa lipstik. Kamulo niyang giliso. “Ikaw?”
“Na, naa na man gani tingali koy reserbang kuwarto didtos impiyerno. Gikubalan na man gani tingali ning akoa.” Gidagpi ko ang iyang abaga. “Hoy, wa pa man tingali kay tulog, uy! Naang mata nimo, ay, morag gitabangag kumpayot sa mga impakto. Taga diin man diay ka?” Mihunong kog pamarbas ug gipasiplatan siya nga namalikas sa kasagmuyo nga nakatan-awng wala na diay siyay lipstik.
“Taga dinhi ra kos siyudad. Uy, mora man sad kag taga TV Patrol mointerbiyo no?” Mikuot siyag laing silindro sa iyang bag, lipglos, ug mitan-aw nako. “Bitaw, uy, ambot pila na kaha ka adlaw nga wa ko makatulog.” Gipahid niya ang hilis nga lipglos. Sa pagsil-ip niya sa salamin nga wa kini makapasinaw sa uphag niyang ngabil, iya kining giitsa uban ang baseyong lipstik ngadto sa basurahan nga nagliusdok nang daan sa mga tisyu nga ginamit sa mga parokyano sa miaging gabii.
Gibati kog kaikag nga masayod kon unsa gyoy hinungdan nganong nakaabot man siya dinhi. “Ngano man, di ka pakatulgon sa agta nga naggukod nimo?”
Milingi siya nako ug nangyamiid. “Buang man tingali ka, no? Uy, mas maayo pa tingalig agta ang migukod nako…” Unya nahilom siya. Morag nahimong awaaw ang hawanan sa torohan.
“Ah, tingalig pusher ka maong sige kag dagan-dagan, sigeg tago-tago dinhis siyudad.” Nakangisi ko.
“Namasangil ka?” Gisuliraban ko niya.
Nahimong pinugngang katawa ang akong ngisi. “ Sorry ha? Dyok ra na, uy, motuo man sad ka dayon. Ing-ana man mi dinhi kay aron mogaan-gaan sad laging kinabuhi. Kon di ka mokatawa sa mga oras nga nia kas sulod sa Alibangbang, alkanse kas kinabuhi kon pananglit sa sunod minuto tua na tas presinto. Uy, mag-anad-anad ka dinhi kay grabe ra ba ni atong trabaho.”
“Pari man tingali kas una, no? Maayo lagi kaayo kang mowali. Aw, unsa diay ngalan nimo?”
“Wa koy angay mosul-ot og sotana, uy. Bitaw, uy, ingon akong anhing Nanay Saling, ‘Brigido’ kunoy akong binunyagan, ambot tinuod ba. Pero ‘Brix’ maoy akong ngalan sa karsada hasta dinhis Alibangbang. Ikaw, unsa diay ngalan nimo?”
Wa siya motubay sa akong pangutana. Lain hinuon ang iyang gisumpay. “Hain man diay among kuwarto— sa mga torera ba? Aw, ikaw hain man sad ang imo?”
Simod ang gihimo nakong tudlo pagpakita niya sa agianang gamay nga gialihan lag nipis nga kurtina isip sera. “Uhmmm… kana, ay, mao nang agianan paingon sa mga babayeng alaga ni Tita, nangapislok pa tingali sila kay mora man mig mga wakwak dinhi, sa adlaw mangatulog pero manglupad inigkagabii. Sa unahan ana maoy akoa. Ngano man diay?”“Puydeng matulog sa kog kadyot sa imong kuwarto? Di lang sa ko ngadto sa kuwartos mga babaye, uy, kay wa pa man ko kaila nila.”
“Unya kaila na diay ka nako?”
“Ingon ka Brix ka dinhi. Di, Brix god.”
“Aw, dili ba, kaila na ba ka sa akong pagka tawo nga misalig man dayon ka.”
“Ngano man, rapist ka?”
“Di na ko kinahanglan mang-rape kay kada gabii kong katilaw ana.” Gitan-aw ko ang lubyok niyang pusod nga lutaw kaayo tungod sa kamubo sa iyang tisyirt.
Gidali niyag bira paubos ang iyang tisyirt nga nakabantay nga mipuyo didto sa silingan sa iyang pus-on ang akong panan-aw. “Pakatulga sa ko ngadtos imong kuwarto, Brix, bi. Bisag mga duha ka oras lang, kabawi na tingali kos akong kapulaw.”
“Oo, ba. Nya, di ka mahadlok nako?”
“Nganong mahadlok mang ko nimo nga morag buotan man tingali ka. Maayog di ko mosinggit kon manggakos kag kalit.” Gipunit niya ang iyang shoulder bag ug gisaw-id sa akong bukton ang usa niya ka kamot.
Nanglakaw dayon mi subay sa gamay, ngitngit nga agianan. Mora bag dugay na ming managhigala nga di na angay pang mag-estorya sa pagsalig sa usag usa.
“Ngitngita ini, uy,” reklamo niya.
“Ada, maanad ra ka ini kadugayan. Ug kinahanglan gyod nga maanad ka kay mao niy moseguro sa imong kaluwasan kon pananglit… ah, kahibawo na kas mga lispo kon labdan sa ulo. Kinahanglan nga kamao kang motago sa kangitngit.” Sa akong paminaw, may mikamang nga kainit sa akong lawas dinhang napaod ang iyang dughan sa akong siko.
“Oh, nganong nanghunong man ta?”
“Mao na ni akong kuwarto.” Gitukmod nakog hinay ang sera sa pultahan. “Welkam to may kingdam!”
Nakapanap-ong siya sa ilong ug miatsi. “Uhhmmm… langtohag baho ining imong kuwarto, uy! Mora man nig lungag sa ilagang pawot imong kuwarto, uy. Luoya sad god nimo dinhi. Imo nang unlan ug habol? Lagoma na god ana. Gukdonon man nag sabon. Pila na kaha na ka tuig nga wa kalabhi, no?” Midiyong siya.
Mikatawa kog hinay. “Ingon bitaw ko nga didto lang ka sa pikas kuwarto— sa mga babaye.”
“Di man tingali ka kamao molaba, no? Uy, ato unya ning labhan imong habol ug punda, uy. Morag katol na man tingali kaayo ning ihabol.” Iyang gipangwakli ang bulingon kaayong habol, gihuslo sad niya ang punda sa unlan ug parehong giitsa tipon sa akong mga labhonon sa usa ka karton sa Tanduay. Gipusdak niya ang iyang lawas sa katre. Unya maoy iyang nayanghagan ang hayhayang gipangapyotan sa akong mga brief , labakara ug pipila ka tisyirt. “Puydeng manirador kog kuwaknit dinhi?” Kagalkal ang iyang katawa.
“Paita bitaw ining wa tay asawa, no? Aw, ambot ing-ani man gyod tingali ang kuwartos lalaki ba.” Gipangab-ot nako ang hinayhay ug gipangtanhok sa sulod sa gubaong aparador. “Sa tinuod lang, ikaw pay nakasulod nga babaye dinhis akong kuwarto. Ako ra man sad ning nasunod god gikan sa unang torero.”
Apan sa akong paglingi, wa na siya maminaw nako. Gisakmit na siya sa usa ka tawag sa pagpahulay nga dugay ra tingaling gipangayo sa luya niyang lawas ug kalag. Kadali ra siyang mihagok. Gikuha nako sa maleta ang usa ka limpiyo kaayong tualya ug gitaklap sa iyang dughan nga naduas; sama sa pagabuhaton nako kang Christie kaniadto sa mga panahon nga buot ko siyang ipangigi batok sa kamangtas sa bugnawng kagabhion sa aseras sa Bogo.
Kon kinsa man kini siyang nahikatulog sa akong kuwarto, wa ko masayod. Ang klaro nako mao nga matahom siyang tan-awon sa iyang malinawong pagkatulog. Mora gyog si Christie kaniadto sa among pagsilibudhay sa mga kahingawa sa kagabhion sa bisan diing kalye ug balisbisan nga kami makapahulay.
Nakahinumdom na hinuon ko sa mga higayon sa among kinabuhi ni Christie sa aseras. Siya ang babaye nga nahibagtan ko sa dalan sa managsama namong kahimtang nga libudsuroy. Nagkasabot mi sa usa ka balaan nga gugma. Habolan man nako si Christie aron di siya pasipad-an sa lamok ug sa mapangahasong panan-aw ni Kiko-Boltahe. Gipanumpa nako sa akong diyos nga siya lamang ang babaye sa akong damgo taliwa sa abog sa kadalanan. Way makaagaw sa akong Christie. Apan usa ka gabii nga nagdagan ko gikang nangesnats sa mga estudyante sa CRMC, nasugatan ko silas Sollano ug Baydo nga naghangos. Mikanga lag hinubay si Sollano: nakita kuno nila si Kiko-Boltahe nga mapugsanong miguyod kang Christie ngadto sa luyo sa ihawan kay matansero man ang kanahan. Kadali ra kong nakaabot sa ihawan sa Sto. Rosario ug nakita ko sa kangitngit ang amag sa sundang ni Kiko-Boltahe, nagtion sa kilid ni Christie. Gisakgaw nako ang sundang ug giilog sa pakusog nga paagi. Ug gipaslak nako ang lawas ni Kiko ipon sa lapok sa imburnal nga naglangsi sa dugo ug hugaw sa gipangmatansa niyang hayop. Gisapupo ko si Christie nga nagkurog. Pagkabuntag, sa balita na sa DyCM nako mabatii ang report sa baynte tres ka samad ni Kiko. Daw naibtan kog tunok sa dihang wa makasulbad ang mga lispo sa tigmo nga akong gipatag-an nila.
Apan may laing trahedya. Wa nako madawat ang estorya nga gikabit og polis si Christie. Ambot, sa kadaghang babaye, nganong si Christie pa gyod ang iyang naibgan? Budlayng hunahunaon kining pangigi. Apan unsay akong mahimo? Di ko makatulog nga maghunahuna nga si Christie atua sa laing kamot. Gilimpiyohan siya sa polis, gibistehan, gipakaon sa limpiyong pahatan. Matag higayon nga ako siyang bagton sa dalan, mosugpahot siyag dagan nga, sa akong pagtuo, nagtan-aw siya nako nga samag nakasugat og malignong gutom sa bulingot nakong bayhon.
May lainlain lang tingali ming tawag sa among panahon. Unsaon man, managsama kaming nagtipig og taphaw nga mga pangandoy sa among kabatan-on. Sige ming dagan-dagan sa aseras pagpangita sa unsay hipunitan nga ikaul-og sa among tiyan. Apan kadto ang mga haylo sa kagahapon. Wa ko siya basola nga nakakitag kagaan sa kinabuhi sa bayhon sa kabit niyang polis. Gitapos ko kadto sa usa ka dakong hukom nga birahan ang polis. Ug mao na usab kadto ang kataposan sa akong mga adlaw sa Bogo.
Miliraw-liraw ang iyang mata dihang nahipugwat siya. Gitan-aw niya ang wol klak nga dugay rang nalansang ang mga tudlo sa alas 12:23. Morag nakalimot siya nga nia siya mahikatulog sa akong kuwarto. Morag naumpawan siya sa kabalaka pagkamatikod nga dinha ra ko sa tiilan sa katre nga nag-atubang sa ligtik nga salamin nga gipapilit sa karaang aparador. Nanarapo ko sa akong umog nga buhok ug nanapuwas og tawas sa ilok.
“Dugay na nang wa kapaliteg baterya akong wol klak, uy. Ganahan ra man sad kong magtan-aw ana kay sa akong paminaw morag wa magtuyok ang kalibotan.” Gihupay ko ang iyang kahingawa sa pagtuo nga lawom nang gabii.
“Hoy, imo kong gisilipan samtang natulog, no?” Mitimbakuwas siya. “Nganong nag-brief man lang lagi ka?”
“Por yur impormesyon di tawon ko manyakis! Gikan kong naligo maong nag-brief ra ko. Gawas pa, matilawan ra gihapon tika ugma sa gabii, uy, ayg inarte dinha.” Pikas ang repleksiyon sa iyang nawong sa ligtik nga salamin. “Maypa nuog maligo ka kay aron mabugnawan nang imong kaarte.” Gikab-ot ko ang sudlay ug styling gel. Gitudlo ko ang pultahan sa kaligoanan nga gitakin ra sad sa akong kuwarto. “Kanang tubig sa dako nga balde maoy gamita.”
Mibarog siya ug midulong sa kaligoanan. Gibira niya ang palid sa playwod nga maoy minao-mao nakong sera sa kaligoanan. Tinangtang ning playwora adtong miaging eleksiyon, karon, lus-aw na ang nawong sa politiko pero wa gyod mapawong ang ngisi niya nga morag magpabotar lang gihapon, ambot nganong kinahanglan man gyong mongisi kon mangampanya.
“Aykog lilia, ha? Dinha ra kas layo. Kadyot ra man kaaykong maligo. Pikpikan ra nako nig tubig akong hubon, payts na.”
“Sus, di tawon ko hangol ana.”
Sa ibabaw nga ngilbit sa bungbong sa kaligoanan, nakita nako nga nagbanos-banos lag kapyot ang tisyirt, miniskirt, itom nga bra, ug panty nga kolor-rosas. Unya nabati nako ang linagasak sa tubig. Ang kinagulkol sa kabo.
“Hooo, lamias tubig, uy. Hayman diay imong sabon?”
“Dias aparador. Tagoan man god ni nako kay tangagon lagis ilaga kon mabiyaan dinhas banyo-banyo. Arte man ang ilaga dinhi, sabon gyod ang ilang ipangesnak.”
“Pahulma ko bi. Itunol lang diri… palihog…” Milili siya sa balwang sa playwod nga ang ulo ray akong nakita kay ang taas niyang buhok mitabang mag panalipod sa inampingang mga parte sa iyang lawas. “Pakapini lang sag siyampo kon okey ra.” Mikatawa siya.
Nakapahiyom ko nga mitunol kaniya sa sabonera ug tualya. “O, dia ra.”
“O, mitan-aw lagi ka nako?” Miatras siya ug gihawiran ang iyang basa niyang buhok.
“Sus, panit ra na, uy. Di na mawala sa pagtan-aw lang.”
Gidali niyag labni ang tualya ug gibalikos sa iyang lawas. “Da, daan pa lagi ko nga manyakis lagi ka!”
“Hoy, maayo nang masayod ka nga bisan pag gipasundayag na nako nis daghang mga mata ang akong lawas, bisan pag… di tawon ko manyakis, uy. Kon mapahimuslanon pa kos panahon, ganiha ra tikang gikayat. Kahibawo ba ka nga kon yabag pa lang kog utok, bisan pag unsaon nimog singgit dinhi, di gyod ka mabatian didtos gawas? Busy ra kaayo ang kalibotan para manginlabot sa kasikas sa atong gagmayng kinabuhi dinhi. Ug wa niy pakialam nato.” Gibati kog kapikal. “Kamao sad tawon kong morespeto og babaye, uy. Ug mao niy kinatas-an nakong bahandi nga puydeng pakamatyan.”Milingkod ko sa katre ug nakahinuktok. Gibati ko nga napasakitan nako siya. Di kadto angayng mahitabo. Naunsa ba ko? Apan paglabay sa pipila ka minuto, mipatong ang iyang palad sa akong abaga. Gisundan kinig hagawhaw nga morag mahikap.
“Brix, nasuko ka? Sorry ha? Dyok ra to, uy. Mapikon man sad diay ka.”
“H-Ha? Aw, sorry sad.” Miyanghag ko. “Bug-at ra bitaw to akong nasulti nimo.”
“Salamat diay kaayo sa malinawon kong pagkatulog, ha?” matod niya. Apan sa akong panimatyag morag dunay buot isinggit sa iyang kalag apan gitanggong lang sa iyang kahiladman. Morag mga huni sa usa ka sonata nga buot molighot apan nabiaw lamang sa wanang, naglindaw-lindaw ug nahimong pinugngang luom.
“Adto na ko. Ikaw nay bahala dinhi kay ugma pa man kuno ka pasugoron ni Tita Lolit. Ayaw lag i-lock ang sera para di na ka matandog inigsulod nako unyang kadlawon.” Gitunolan nako siyag kuwarta. “O, ipalit nig panihapon nimo. Naa may naglutog barbekyu dinhas gawas… aw, ikaw god… bahalag unsay imong paliton.”
“Ang sukli ini…?”
“Naa ra god nimog ipalit ba na nimog barko o ayroplano ba.” Nahimuot ko. Nagtaghoy-taghoy kong migawas sa kuwarto.
Misugod og lubad ang tugtog sa sulod, karon, usa na ka inampingang huni. Hinay-hinay nga napikas ang nipis nga kurtina sa esteds ug sa dili madugay, gatosan na usab ka mga mata ang motan-aw sa suok-suok sa among kalawasan. Kini ang naandan. Apan para nako, karon ang gabii sa tanang mga gabii.
Bag-o kuno ni ron ang babaye nila, Bay. Bag-o! Unsay bag-o? Bag-ong kaligo? Wa diay mo kakita sa ilang propaganda didtos gawas nga bag-o man tong piktyur didto. Britney kunoy ngalan ini. Da, angga-angga man lang na nila, panindoton ang ngalan para gilok paminawon sa mga kostumer. Kinsay nasayod nga Venancia o Tarsela ba ni siya didtos ila? Ha-ha-ha! Uy hilom sad mo dinha kay di man sad ta kakonsentreyt ninyo. Taga bukid mo no? Karon pa mo kasulod og toro-toro no? Ha-ha-ha! Isumbong nuon ta mos inyong mga asawa? Hoy, nakahibawo kaha ang imong bana didtos Saudi nga nia diay ka pirme dinhi? Hoy, bakla, hilom dinha!
Gitan-aw niya ang nag-ulbo-ulbo, puti nga aso sa kilid sa esteds agig pasiuna sa among kagabhion. “Kuyawan man ko, Brix.” Gihugtan niya ang estrap sa iyang bikini.
“Ayg kuyaw-kuyaw dinha god. Sunod lang god kon unsay gipangayo sa kahigayonan…” Gikaw-it nako ang hook sa iyang bra.
Mipaundayon mi sa hagwa sa musika nga nakigritmo sa detalyadong tagaktak sa iyang hayhil. Mituyok, mihawid, miliad, mitanday, migakos siya sa dangog nga puthawng haligi nga nagbarog sa tunga sa esteds— sama sa usa ka alibangbang sa akto sa paggawas sa iyang torik. Mihiyod-hiyod siya. Sa matag karon ug unya, madapuwas sa akong nawong ang humot, umog niyang buhok nga gidula-dulaan sa lus-aw nga kahayag. Hanap nakong nadungog ang pinong pagakpak dihang gipamadbad sa akong ngipon ang mga takgos sa iyang mga salimbong.
Apan daw sa gisabyagan kog ininit-tubig. Sa kanto sa akong panan-aw, nakita nakong misenyas ang bawnser nga nagposte sa pultahan. Naay mga ungo! May nanulod nga mga ungo. Gilabni nako ang kurtina sa esteds ug giputos sa iyang lawas.
Gigunitan ko ang iyang kamot ug nagdaling gibira paingon sa gamayng agianan. Gisunod ang lisang nga tinagaktak sa iyang hayhil sa naglumpat nga kaguliyang sa hawanan sa torohan. Apan di kini ang akong nalisangan kondili ang paspas nga mga lakang nga giunhan sa nagbadlis-badlis nga wara-rawa sa kahayag sa plaslayt, nagdali, nagpaninggit aymog panagan kay madakpan ra gihapon ta mo, dugay ra mong gipanid-an namo, mga ugok! nga madungog ra sab namo taliwa sa hinungkarol sa iyang pagpanglungkab sa mga kuwarto nga iyang malabyan. Akoy nag-una. Liko. Liko. Ug liko pa gyod. Ug pagtukas ko sa pultahan paingon sa emergency exit, gisugat mi sa kabugnaw sa kagabhion.
“Nindotas gabii, Brix, o?”
“Bitaw. Sa mga gabiing ingon ini, sa aseras sa Bogo man ko matulog ba kauban sa akong uyab niadto.” Gitudlo nako ang putol nga hagdanan paingon sa ubos. Mipungko ko ug gisugdan pagtangtang ang baligtos sa iyang hayhil. “Huboon ta ni kay mao niy makasabal sa imong pagdagan. Akoy bahalag diskarte ining nagsunod nato.”
“Brix, limpiyo na to imong kuwarto. Salamat sa imong pagpakatulog ha?”
“Ayaw nag hunahunaa. Akoy angay magpasalamat nimo. Kinsa gani toy imong ngalan?” Giitsa ko ang hayhil ngadto sa ubos.
Apan nagdali siyang nanaog. May hinayng lagubo nga akong nabati. Unya nawala siya nga nahimong kabahin sa nagtibug-ol nga kangitngit. Wa madugay, nabati nako ang kusog nga paghot sa mga iro didto sa mga balay sa eskuwater sa naglugitom nga unahan.Sa akong pagliso, mihagtik sa akong bukton ang posas. “May kauban ka no?!”
“W-wa, Sir, uy…!”
Himbay ang akong mga lakang nga gitukmod sa ungo balik sa hawanan sa torohan. Malinawon ang akong buot. Wa ko batia ang kalisang. Karon ko lang batyaga ang kaisog pag-atubang sa hulga sa kapalaran.
Hayag na kaayo ang suga sa hawanan. Maoy naabtan nako nga giparaygan ni Tita Lolit ang usa ka laing ungo nga busyad og tiyan. “Sus, kamo ba, makuratan man lang sad mi ninyo. Nganong wa man mo mag-ingon hatagan sad diay ninyo si Chief?”
“Uy, Lit, nag-ingon sad diay tos Chief nga mohuwam siyag usa nimo ka babaye kay naa siyay regalohan.”
Napukas ang posas nga nagkam-ang sa akong bukton. Mitalikod ko ug misubay og balik sa simpot nga agianan padulong sa akong kuwarto. Di ko interesado kon pilay gihatag nga pangape ni Tita Lolit; kinsang bayhana ang napilian sa mga ungo. Gusto kong matulog. Gusto kong di maghunahuna.
Gisugat ko sa kahumot sa akong kuwarto. Gawas sa tiktak sa orasan nga karon nag-andar na sa usa ka bag-ong misyon pagtali sa mga higayon, mora kog gilumsan sa nagtinutokay nga kamingaw ug kahilom. Nakita nako ang habol nga pinilo ug humot na. Ang akong unlan nagsapot na sa humot nga punda. Pag-abli nako sa aparador, nakita nako ang shoulder bag sa usa ka babaye nga gipatong sa pinilo nakong mga brief ug labakara. Wa ko sa hunahuna nga misulod sa kaligoanan. Buot kong tan-awon ang babaye nga naligo dinhi sa miaging gabii. Apan wala na. Wala na ang babaye nga naghatag diyotayng kinabuhi ning kuwartoha. Usa na kini ka kuwartong patay karon. Apan di ko gustong maghunahuna niya. Sama kang Christie, isipon ko siyang aninong lumalabay. Di angay nga hasolan.
Milagubo ang sera sa kaligoanan nga akong gisikaran. Naglagot kong nakalingi sa larawan sa politiko sa sera kansang panan-aw nagsunod-sunod sa akong mga lihok, morag mga mata sa usa ka silingang libakera, nagngisi, mabiaybiayon. “Aykog kataw-ing buanga ka!”
Giablihan nako ang bentana ug may gipangita ang akong mata ngadto sa halayong unahan. Layo na kaayo ang paghot sa mga iro.
-- OMAR KHALID
Makati, Rizal, Philippines
No comments:
Post a Comment